Jak chronić skórę latem?

Dyżurny reporter: 667 70 70 60

- Rozpoczęły się wakacje, mamy lato, upały, a więc absolutnie idealny moment, aby odświeżyć sobie wiedzę na ten temat. Od lat lekarze przekonują nas, że nadmierne opalanie jest szkodliwe dla naszej skóry. A może tak nie jest? Może są jakieś nowe badania, z których wynikają zupełnie inne wnioski?

- M.Ł. Przede wszystkim nie chciałabym Państwa, jako dermatolog, straszyć słońcem, bo słońce jest naszym naturalnym sprzymierzeńcem. Problemy zaczynają się wtedy, kiedy zaczynamy z tego słońca korzystać nadmiernie albo nieumiejętnie. Co to znaczy? Nadmiernie to znaczy zbyt intensywnie. Czyli to jest takie opalanie na przysłowiową skwarkę. Oczywiście w ogóle nie biorę pod uwagę solarium - tutaj mówię stanowcze nie.

- Czyli nie ma żadnych nowych badań, które by podważały tezę o szkodliwości nadmiernego opalania.

- Absolutnie nie. I też od razu chciałabym obalić mit, że solarium jest w stanie przygotować skórę do słońca. Opalenizna, która jest wytwarzana w solarium, nie chroni przed oparzeniami słonecznymi, których możemy nabawić się na przykład na plaży. Tak że solarium absolutnie nie.

Szkodliwe jest nadmierne, ale także nieumiejętne korzystanie ze słońca. W dzisiejszych czasach są jakby dwa rodzaje pułapek. Przede wszystkim to, że my w tej chwili zupełnie inaczej żyjemy niż nasi przodkowie - jesteśmy zamknięci w pomieszczeniach: żyjemy w mieszkaniach, jeździmy do pracy samochodem czy inną komunikacją. Nagle postanawiamy wyjechać na urlop, w ogóle nie przygotowując do tego skóry i natychmiast odsłaniamy ją na plaży. Albo postanawiamy z naszej szerokości geograficznej wyjechać na urlop daleko na południe. A im bliżej równika, tym jest to bardziej niebezpieczne.

My w Polsce najczęściej mamy takie umiarkowane karnacje, czyli fototyp drugi i trzeci. To znaczy, że nasze skóry są przyzwyczajone, przygotowane jakby naturalnie do tego, żeby wytworzyć opaleniznę. Jednak nasi przodkowie - rodzice, dziadkowie żyli zupełnie inaczej żyli. Oni od wiosny, przez lato chodzili na spacery. Były spotkania, były rauty, były ogródki działkowe. W związku z tym skóra mogła się bardzo stopniowo przygotować do ekspozycji na słońce, mogła wytworzyć barwnik, czyli melaninę, która jest naszym naturalnym filtrem przeciwsłonecznym. A to, co teraz robimy, to jest najgorsze, co możemy zafundować w skórze, czyli zupełnie nieprzygotowani wychodzimy nagle wychodzimy na słońce.

- Skutki tego mogą być bardzo poważne. Powiedzmy o nich.

- Są skutki natychmiastowe, czyli po prostu wieczorem poczujemy, że jesteśmy oparzeni słonecznie. Bo każdy rumień, to jest oparzenie pierwszego stopnia. Już nie mówię o tym z wytworzeniem lekkich pęcherzy i schodzeniu skóry. To już jest oparzenie drugiego stopnia. Opalanie może też powodować następstwa odległe, czyli powstawanie czerniaka i innych nowotworów skóry, a także - co bardzo interesuje panie - słońce, to jest jeden z najlepiej poznanych czynników przyspieszających starzenie się skóry. Czyli to są skutki długoterminowe, których my nie czujemy teraz, ale skóra pamięta dawki energii, czyli wszystkie razy słońca, całą ilość słońca, które dostała przez życie. I te skutki pojawiają się potem, po 30, 40, 50 roku życia.

- Wróćmy do tych największych zagrożeń. Jakie zmiany na skórze powinny nas skłonić do natychmiastowego pójścia do dermatologa? Myślę o znamionach.

- Generalnie pomalutku dochodzimy w dermatologii, w onkologii do takiego punktu, gdzie te znamiona powinny być sprawdzane systematycznie. Nie tylko wtedy, kiedy nas już zupełnie coś zaniepokoi. W Stanach Zjednoczonych w tej chwili nie można uzyskać ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli nie ma się raz w roku przeglądanej całej skóry. Jest to naprawdę duży problem, czyli zachorowalność na czerniaka zdecydowanie wzrasta i na pewno warto wpisać sobie w kalendarz profilaktyki zdrowotnej raz w roku ocenę tak zwaną dermatoskopową znamion, najlepiej przed wakacjami, czyli zanim wystawimy się na słońce. Ale także wtedy, kiedy mamy jakieś znamię i ono nagle zaczyna dziwnie się zachowywać, czyli zaczyna się powiększać, zaczyna zmieniać swoje granice, dziwnie rozkłada się barwnik, zaczyna swędzić, robić się wypukłe. Namawiam zawsze na systematyczną profilaktykę osoby, u których w rodzinach występował nowotwór skóry, a na pewno czerniak, no i to są takie główne wskazania. Badanie zupełnie niebolesne, nieinwazyjne. Pamiętajmy, że czasami czerniak jest tak mały, że nie odróżnimy go własnym okiem od zwykłego znamienia i czasami dopiero właśnie badanie dermatoskopowe daje nam spokój albo sygnał, że trzeba je usunąć.

- Czyli, tak jak w innych dziedzinach, profilaktyka jest tutaj kluczowa.

- Zdecydowanie tak.

- To wróćmy do lata. Wybieramy się na wakacje. Jak w takim razie się do nich przygotować, skoro nasza skóra nie jest jeszcze na nie gotowa.

- Skóra nie jest jakby naturalnie troszkę zahartowana.

- Tak, to co robić?

- Wtedy musimy mieć inną pomoc, czyli filtry przeciwsłoneczne. Jest taki mit, że filtry nam się kojarzą z produktami tłustymi, ciężkimi, oleistymi. W tej chwili na rynku jest taka gama, że każdy znajdzie coś dla siebie. Najważniejsze jest, aby dobierać filtry do swojego fototypu, czyli do karnacji. Czyli zupełnie inny filtr powinna kupować osoba, która ma jasną karnację, niebieskie oczy i naturalne blond włosy i zwykle opala się z wytworzeniem rumienia i raczej nie wytwarza barwnika. Te osoby zawsze muszą stosować filtr najwyższy, czyli SPF 50+. Natomiast filtry o troszeczkę słabszym wskaźniku SPF mogą kupować osoby o oliwkowej karnacji, czyli w fototypie drugim, trzecim, czyli osoby, które się opalają bez wytworzenia rumienia i wytwarzają ładny brązowy barwnik. Wtedy można kupić filtr 30-20.

- A zmieniać ten stopień? Jakie błędy popełniamy przy stosowaniu filtrów?

- Jestem zwolennikiem takiego stopniowego stosowania filtrów na wakacjach. To znaczy na pierwsze dni zawsze tylko 50 albo 50 plus. Dopiero kiedy po kilku dniach skóra się troszeczkę przystosuje, można zejść ewentualnie na filtr o niższym wskaźniku. Oczywiście nie u osób, które w ogóle tego barwnika nie wytwarzają, czyli w skandynawskim albo irlandzkim typie urody. Zatem absolutnie najważniejsze są te pierwsze dni, żeby właśnie nie wyskoczyć na plażę i powiedzieć, ach od razu się opalę. Absolutnie nam nie o to chodzi, trzeba naprawdę bardzo, bardzo, bardzo stopniowo korzystać ze słońca.

- W internecie jest mnóstwo różnych informacji o tym na przykład, że filtry tak są naszpikowane chemią, że są gorsze dla naszej skóry niż samo opalanie. Co pani na to?

- No absolutnie dla mnie, jako dermatologa z naukowym podejściem, jest to mit. Dlatego, że filtry są z nami od lat osiemdziesiątych, czyli ponad 45 lat. Nie udowodnione, aby miały jakikolwiek niekorzystny wpływ na organizm ludzki. One działają tylko na bazie naskórka i są bardzo niestabilne, zatem one nie wchłaniają się praktycznie do organizmu ludzkiego. Natomiast bez nich nie moglibyśmy w tej chwili funkcjonować, tak jak teraz funkcjonujemy, na przykład podróżując. Bez filtrów osób z Polski o jasnej karnacji nie powinno być na przykład na Dominikanie czy w Meksyku, a już nie daj Boże w Afryce. Tam osoby mają bardzo ciemne skóry, prawda? Tak natura nas nas broni przed słońcem. Nasze skóry nie są przystosowane do takich szerokości geograficznych.

- Czyli musimy się przygotować do tego zupełnie inaczej.

- Zdecydowanie tak. Po prostu filtry są absolutnie koniecznością. Bez nich nie ma zdrowej skóry i nowoczesnego podejścia do korzystania ze słońca.

- A czy przed słońcem chroni nas odzież? Zakładamy bluzkę z długim rękawem, długie spodnie, czy to wystarczy?

- Oczywiście, odzież nas chroni. Tutaj są ciekawe postępy w ubrankach dla dzieci. Zachęcam mamy małych dzieci, aby sprawdzały na takich ubrankach plażowych, ponieważ powinny być tam wpisane SPF tego ubranka. I tu szczególnie apeluję do mam małych dzieci. Dzieci do drugiego roku życia praktycznie nie powinny biegać w otwartym słońcu. Skóra do drugiego roku życia nie wytwarza barwnika. Zatem te dzieci są szczególnie narażone na oparzenia słoneczne i w okresie, kiedy słońce jest najostrzejsze, czyli od godz. 11.00 do 15.00 małe dzieci nie powinny przebywać bezpośrednio na słońcu. A jeżeli już, to albo w cieniu, albo właśnie w specjalnym ubraniu. To jest bardzo ważne, ponieważ powtarzalne oparzenia słoneczne w dzieciństwie są czynnikiem rozwoju nowotworów w przyszłości, niestety.

- A jaki wpływ ma słońce na choroby skóry, takie na przykład jak trądzik czy atopowe zapalenie skóry?

-Tak jak rozpoczęłam jakby nasze spotkanie, słońce to nie jest coś, co musimy postrzegać tylko w aspekcie zagrożeń. To jest nasz sprzymierzeniec. I na przykład w dermatologii wykorzystujemy wręcz słońce jako tak zwaną helioterapię. Jest wiele chorób zapalnych, na przykład właśnie łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry, które są wręcz leczone przez słońce i my to normalnie wykorzystujemy w zaleceniach lekarskich. Jeżeli chodzi o trądzik, tu poprawa jest tylko przejściowa, sezonowa, jeżeli ktoś zapomina o kontynuowaniu leczenia czy odpowiedniej pielęgnacji trądzikowej, to jesienią ten trądzik wróci. Tak że to jest tylko krótkotrwała poprawa. Natomiast choroby zapalne reagują pozytywnie na słońce, ale też trzeba być ostrożnym. Kiedy proszę swoich pacjentów, aby korzystali latem ze słońca, to zawsze z filtrami, bardzo stopniowo przygotowując skórę.

- A kiedy już po pobycie na słońcu wracamy, na przykład z plaży. Czym smarować naszą skórę, by zniwelować szkody, by ją zregenerować?

- Jeżeli to jest rozsądne korzystanie ze słońca, to wystarczy lekki balsam, który latem używamy. Zachęcam do stosowania specjalnych balsamów po opalaniu, ponieważ one mają bardzo dużo antyoksydantów, bo słońce niestety nakręca tak zwany stres, stres oksydacyjny w skórze. Zatem zawartość właśnie wyciągów roślinnych, witaminy C, takich środków kojących jest wskazana w balsamach po opalaniu. Jeżeli już troszeczkę czujemy, że ta skóra dostała za dużo, to wtedy stosujmy zimne okłady. Ten babciny sposób kładzenia kefiru, kwaśnego mleka, ma absolutnie swoje przełożenie medyczne, ponieważ to po prostu ściąga nadmiar ciepła w naskórku i absolutnie działamy wtedy tak, jak po parzeniu pierwszego stopnia, czyli schładzamy skórę, Można też kupić lek przeciwhistaminowy bez recepty, bo on ma działanie także przeciwzapalne. A z takich naturalnych metod - należy pić dużo zielonej herbaty. Nawet takie chłodzone, mrożone herbaty robić na bazie zielonej herbaty, ponieważ ona ma bardzo silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne.

No jeżeli już dojdzie do jakiegoś nie daj Boże oparzenia, to wtedy radzę udać się do dermatologa, aby na skórze nie pozostały przebarwienia.

- Tak na koniec, jakby pani miała taką jedną, najważniejszą radę dla nas przed wakacjami, przed plażą, przed opalaniem się, to jaka by to była rada?

- Szanowni państwo, korzystajcie z wakacji z umiarem, po prostu z umiarem. Stosujcie odpowiedni filtr dla swojej skóry, nie korzystajcie z plaży wtedy, kiedy słońce jest w zenicie. I zwłaszcza w te pierwsze dni trzeba bardzo uważać. Także z umiarem i bezpiecznie.

- Czyli słońce nie jest naszym wrogiem, ale musimy być rozsądni.

 

reklama