Ballada o dwóch rzeczkach

Państwo oczywiście wiedzą, że z Leszna do Góry jest mniej więcej 20 kilometrów i z pewnością większość z Państwa nieraz tę odległość pokonywała. Ci, którzy to zrobili z pewnością zauważają, że wjeżdżają do zupełnie innej części naszego kraju. Zaraz za Henrykowem zresztą wita nas tablica informująca, że przekraczamy granicę Wielkopolski i Dolnego Śląska. Jednak dzięki owej grupie dra Marcina mogłem się dowiedzieć, że tych granic jest - a właściwie było - o wiele, wiele więcej.

Dwie wątłe rzeczki: Rów Polski i Rów Śląski, które tamtędy płyną, praktycznie od zawsze oddzielały dwa zupełnie obce światy. W pradziejach tu właśnie graniczyły ziemie Dziadoszan i Polan. Według niektórych naukowców właśnie na tych rzeczkach kończyło się Państwo Wielkomorawskie - potężny, ale wciąż tajemniczy kraj Słowian, w IX wieku zajmujący ogromny obszar środkowej Europy, istniejący niespełna 90 lat i zniszczony przez najazd Węgrów. Jednak na miejscu Wielkiej Morawy pojawili się Czesi - Śląsk zajął książę Wratysław, założyciel Wrocławia. Zaraz potem jednak przyszedł znany wszystkim Mieszko - słynny dokument Dagome Iudex z 991 roku wymienia Śląsk jako jego dziedzinę. Ale w 1138 mieliśmy rozbicie dzielnicowe i Śląsk znów stał się niezależnym księstwem - tak naprawdę oddzielonym od Polski na ponad 800 lat, oddzielonym właśnie przez owe oba rowy. Przez trzy wieki graniczyliśmy więc z państewkami Piastów Śląskich, trafił się nawet epizod zwierzchnictwa węgierskiego, wreszcie w 1506 roku Śląsk został częścią Korony Czeskiej. Na - bagatela - 20 lat. Bo w 1526 roku całe Czechy dostały się pod władzę Habsburgów. Czyli - mierząc dzisiejszą miarą - graniczyliśmy z Austrią. Ten stan utrzymał się przez ponad 200 lat, dopiero w 1741 roku Śląsk stał się łupem Prus Hohenzollernów. Na kolejne dwieście lat - do 1945 roku. Resztę już znacie.

Fascynujące, prawda? Można powiedzieć, że Leszno graniczyło z Czechami, Austrią, Niemcami, Węgrami nawet. No i - co brzmi zupełnie fantastycznie - Świętym Cesarstwem Rzymskim. I to wszystko na tych dwóch wąziutkich, zarośniętych rowach się opierało. I pozostałości tego pogranicza można cały czas znaleźć - ludzie na owej grupie pokazują, że w widłach rzeczek pod Chróściną można znaleźć na przykład pozostałości grodu, który strzegł pogranicza we wczesnym średniowieczu. W samej Chróścinie mamy ślady zameczku z XIV wieku. I tak dalej, i tak dalej.

Całe to pogranicze znane jest chyba tylko fachowcom - zwykli turyści nie mają o nim chyba w ogóle pojęcia. Na przykład ja nie mam. I aż prosi się, żeby to całe dziedzictwo poznać, pokazać, wyeksponować. Tylko kto to ma zrobić? I kto za to zapłaci? Oczywiście w funduszach unijnych są pieniądze na najprzeróżniejsze projekty, także turystyczne. Tylko że fundusze dzielone są na województwa. Wielkopolska ma swoje, Dolny Śląsk swoje. I jedno województwo nie da grosza na drugie. Wychodzi więc na to, że owe dwie rzeczki znów są granicą nie do przekroczenia.