C.K. Leszno

Habsburg - nazwisko, które na jakieś dziesięć wieków odcisnęło się na historii nie tylko Polski, ale i całej Europy, a nawet paru całkiem sporych krajów poza nią. Potężna dynastia wywodząca się z X wieku od Guntrama Bogatego i jego zamku Habsburg w dzisiejszej Szwajcarii. Panowali… Właściwie łatwiej wyliczyć gdzie nie panowali: od Hiszpanii i Portugalii poprzez Niderlandy, Węgry, Chorwację i Italię. Mało tego - byli władcami Meksyku i paru kolonii w Afryce i Azji. Najbardziej znani są oczywiście Habsburgowie austriaccy, ci od C.K. Monarchii, cesarza Franciszka Józefa i - niestety - także rozbiorów Polski.

Zacząłem się zastanawiać, czy ów M.L. Habsburg z Bazyliki to z tych Habsburgów. Bo gdzie Rzym, gdzie Krym, gdzie Leszno a gdzie Cesarsko-Królewskie Austro-Węgry. Owszem, wszyscy wiemy, że Leszno w sumie coś tym Habsburgom zawdzięcza, choć w dość pokrętny sposób. To właśnie zwycięscy katoliccy Habsburgowie wypędzili Braci Czeskich, których przytulił Rafał Leszczyński. Ale tabliczka w kościele nie ma z tym oczywiście nic wspólnego - poza faktem, że M.L. Habsburg z pewnością był katolikiem, bo się do św. Judy Tadeusza modlił.

Przypomniało mi się jednak, że kiedyś pan dr Eugeniusz Śliwiński, autor monumentalnej monografii 17 pułku ułanów, mówił mi, że właśnie w tym pułku służbę wojskową odbywał jeden z Habsburgów. Polskich Habsburgów, bo i taka linia słynnego rodu była. A właściwie linia żywiecka, bo właśnie w Żywcu i okolicach w XIX wieku osiadła. Wtedy było to oczywiście imperium austrowęgierskie i - jak wszystkie imperia - wydawało się wieczne. Ale kiedy upadło, Habsburgowie okazali się obywatelami Polski i całkiem nieźle się jej zasłużyli.
Tu pojawia się właśnie nasz leszczyński Habsburg: Leon Karol. Urodzony w 1893 roku w chorwackiej dziś Puli, absolwent C.K. akademii wojskowej w Wiener Neustadt, walczył na frontach Wielkiej Wojny, po jej zakończeniu wrócił do Żywca. Wtedy zaczął służbę dla swojej „nowej” ojczyzny - walczył w wojnie z Ukraińcami, potem z bolszewikami. Służył zaś właśnie w 17. pułku ułanów w Lesznie, gdzie dosłużył się stopnia rotmistrza. Zmarł tuż przed wybuchem II wojny światowej, 28 kwietnia 1939 roku, na gruźlicę.

Autor poświęconej mu notatki w Wikipedii obszedł się z Leonem dość szorstko: wprawdzie przytacza pochwałę jego służby w leszczyńskim pułku, ale zaraz potem dodaje, „wychowywał swoje dzieci na Niemców”. Ciekawe, bo znalazłem wywiad z owymi dziećmi, dziś podeszłymi w latach Elżbietą i Leonem, którzy rozmawiają z dziennikarzem po polsku, mimo że od lat mieszkają na emigracji.

No dobra. Ale Leon Karol raczej inicjałów M.L. nie miał. Przyznam się, że strasznie długo kombinowałem, o co chodzi. Aż wreszcie mnie olśniło. Odpowiedź leżała w wezwaniu do świętego i dacie. Prośba do patrona od spraw najtrudniejszych związana była z pobytem w Lesznie i rokiem 1924 roku. W tym roku właśnie w Lesznie na świat przyszła druga córka Leona Habsburga, o wdzięcznym imieniu Mechtylda. Być może ciąża była bardzo trudną albo poród ciężkim - kto wie? Mechtylda była o rok starsza od Marii Dezyderaty, pierwszego dziecka, też urodzonego w Lesznie (młodsi potomkowie mówią o tym w owym wywiadzie). Możliwe więc, że Maria zachorowała tak, że trzeba było do świętego od spraw beznadziejnych apelować. Ach, byłbym zapomniał - skąd owo M.L.? Otóż żona rotmistrza Habsburga miała na imię Maria. Maria-Klothilda von Thuillières hrabina von Montjoye-Vaufrey et de la Roche - tak brzmi całe nazwisko. Niezłe, prawda? Ale dla Habsburgów niewystarczające, bo małżeństwo uznano za morganatyczne, czyli mezalians…

M.L. Habsburg to więc małżeństwo Marii i Leona proszące świętego o pomoc i wstawiennictwo. Jak się zresztą okazało skuteczne - Maria Dezyderata zmarła w wieku 65 lat, reszta dzieci żyje do dziś.

Na koniec małe zastrzeżenie - to wcale nie musi być prawda, ostrożnie nazwę ją hipotezą. Możliwe też, że ktoś wcześniej już to wszystko opisał, ale w sieci nic nie znalazłem. Przez kilka godzin bawiłem się w śledztwo prawie jak z Pana Samochodzika i bardzo mi się to podobało, ale jeśli ktoś z Szanownych Czytelników mi tę hipotezę rozjedzie, to się nie pogniewam.