Turbosłowianie spod Pawłowic

Doświadczenie jednak robi swoje - przez ponad 20 lat życia rodzinnego wypracowałem sobie niezawodną metodę przetrwania takiej wyprawy. Otóż zaraz po podjechaniu pod centrum handlowe, zwane dla niepoznaki „galerią”, czule żegnam się członkami rodziny i udaję się do położonej niedaleko wejścia (one są zazwyczaj nieopodal wejść - przypadek?) księgarni. Już tam można zabić trochę czasu, udając przed sobą, że robi się coś bardziej pożytecznego. Swoją drogą termin „księgarnia” jest tu nieco na wyrost, bo w tych sklepach należących najczęściej do pewnej sieci sprzedawane są nie tylko książki, ale także gazety, płyty, gry, zabawki, a nawet sprzęt kuchenny. Mam znajomego, który odwiedzając takie miejsca zwyczajowo wita obsługę pytaniem: „dzień dobry, czy są książki?”

Nieważne; jak mawiał świętej pamięci Kazimierz Górski, tak się gra, jak przeciwnik pozwala. Więc myszkuję między półkami, zaś perspektywa utknięcia w galerii na kilka godzin sprawia, że w końcu coś kupuję. Po czym z nabytkiem ląduję w położonej kawałek dalej kawiarni (to, że są najczęściej położone w pobliżu księgarni też zapewne nie jest przypadkowa). Kupuję kawę, otwieram książkę i jestem uratowany. Zresztą z obopólną korzyścią, bo robiącym zakupy pozostałym członkom rodziny zaoszczędzam wysłuchiwania cierpiętniczych westchnień „długo jeszcze to potrwa?” Jak mówią Amerykanie - „win-win situation”.

Jakiś czas temu, podczas jednej z takich wypraw nabyłem książkę „Słowiańscy królowie Lechii” niejakiego Janusza Bieszka. I pierwszy raz dowiedziałem się o teorii Wielkiej Lechii, czyli (w uproszczeniu) o tym, że Polacy mają historię sięgającą czasów Hammurabiego, że bili się z Aleksandrem Macedońskim i Juliuszem Cezarem, a o ich imperium można przeczytać nawet w Starym Testamencie. I że jest cała masa na to dowodów, tylko że większość trzymają pod kluczem Niemcy i Watykan, żeby się nie wydało. Czytałem i czytałem i nadziwić się nie mogłem, że książka leżała w księgarni w dziale „Historia” a nie „Fantastyka”. A potem, już w domu sprawdziłem sobie w internecie, że tak zwana teoria „Turbosłowian” ma rzesze wyznawców - nie wiem, czy nie liczniejsze niż wyznawcy założenia, że Ziemia jest płaska - a jak wiadomo zwolennicy tej teorii chwalą się, że działają (tu cytat dosłowny) „na całej kuli ziemskiej”.

Najciekawsze dla mnie było jednak coś innego - skąd się ta cała teoria wzięła? Wygląda na to, że wymyślono ją… w naszych okolicach, jakieś 200 lat temu. Jednym z najważniejszych źródeł Wielkiej Lechii jest bowiem tak zwana Kronika Prokosza. Rzekomo napisana przez benedyktyńskiego mnicha żyjącego w X wieku i odkryta osiem wieków później. Tak naprawdę jednak wyssana z palca właśnie owe osiem wieków później. Są dwie teorie - pierwsza mówi o tym, że napisał ją niejaki Przybysław Dyjamentowski, który specjalizował się w wymyślaniu rodowodów szlacheckich - ta teoria mnie mniej interesuje, więc mniejsza z nią. O wiele bardziej interesująca jest opinia, że „Kronikę Prokosza” napisał ok. 1825 roku Franciszek Dzierżykraj Morawski - nasz, mówiąc językiem młodzieżowym, ziom.

Morawski urodził się bowiem w 1783 roku w Pudliszkach, a zmarł w 1861 roku w Luboni k. Pawłowic. W tak zwanym międzyczasie przeżył życie, które mogłoby być tematem całkiem niezłego serialu historycznego - służył w armii Napoleona, walcząc w bitwach pod Raszynem, Smoleńskiem, nad Berezyną i pod Lipskiem. Dosłużył się dwóch Virtuti Militari i dwóch Legii Honorowych. W armii Królestwa Kongresowego awansowany na generała, podczas Powstania Listopadowego został ministrem wojny powstańczego rządu, co przypłacił krótkotrwałym zesłaniem. Po powrocie osiadł w Luboni, gdzie poświęcił się rolnictwu i literaturze. Generał był bowiem całkiem utalentowanym pisarzem, poetą, dramaturgiem i tłumaczem - poza tym krytykiem i felietonistą. I - co jest najważniejsze w kontekście Wielkiej Lechii - całkiem niezłym żartownisiem. Historycy twierdzą, że „Kronikę Prokosza” albo wymyślił, albo odnalazł rękopis Dyamentowskiego. Sam Morawski twierdził, że znalazł go w żydowskim kramie w Lublinie, gdzie strony miały być używane do pakowania towaru. Rękopis wręczył słynnemu historykowi Julianowi Ursynowi Niemcewiczowi. Nie wiem, czy chciał go „wkręcić” czy nie, ale Niemcewicz „łyknął jak pelikan”. Nie „łyknął” go natomiast inny słynny polski historyk Joachim Lelewel, który od razu uznał rękopis za fałszywy. Nieważne - poszło do druku, zaczęło żyć własnym życiem i żyje po dziś dzień, będąc „poważnym źródłem” dla historycznych antyszczepionkowców.

A Franciszka Dzierżykraja Morawskiego możecie Państwo odwiedzić w wolnej chwili: pochowany jest przy kościele w Oporowie. Z Leszna można tam dojechać rowerem całkiem ładnymi ścieżkami, które wiodą zresztą także przez Lubonię, gdzie stoi nieco zaniedbany dworek generała - żartownisia.