Zatorze rozbija bank

Jeżeli ktoś czyta te moje teksty od dawna, zapewne pamięta, że byłem mocno sceptyczny wobec idei budżetu obywatelskiego. Uważałem ją za modną fanaberię, coś w rodzaju feng shui, nordic walkingu czy diety wegańskiej. Przecież od tego mamy radnych, żeby dbali o rozwój miasta, te wszystkie chodniki, boiska czy place zabaw - myślałem. Tymczasem okazało się, że nie miałem racji. Radni radnymi, ale ludziska sami ustalali, co by się w ich fyrtlu przydało. Pisali te wnioski, zbierali podpisy, wreszcie prowadzili kampanie, przekonując do nich setki, a nawet tysiące mieszkańców.

Z rozmowy z inicjatorami wynikało, że sztukę wygrywania budżetów obywatelskich doprowadzili do perfekcji. Każdorazowe rozdanie traktowane jest niemal jak operacja Overlord - przypomnę, że taki kryptonim miało lądowanie Aliantów w Normandii. Pomysły pojawiają się na wiele miesięcy przed ogłoszeniem naboru, są odpowiednio opracowywane i dostosowane do wnikliwie studiowanego regulaminu, żeby nie było żadnych uwag formalnych. W momencie ogłoszenia naboru specjalna ekipa czeka przy komputerach, żeby je natychmiast „wrzucić” - tak aby miały pierwsze miejsca na liście. To akurat sztuczka znana z kampanii politycznych, w których „jedynki biorą” mandaty. To właściwie mogłoby jeszcze nie dziwić tak bardzo, podobnie jak informacja o kilkudziesięciu (!) wolontariuszach, którzy chodzili po dzielnicy i zachęcali do głosowania. Ale kiedy usłyszałem, że mają specjalną mapę, na której zaznaczają poparcie z poszczególnych części Zatorza, to przyznam, że opadła mi szczęka. A do tego dokładny podział, która część popiera który wniosek. I pilnowanie, żeby nie było jednego zwycięskiego, tylko żeby poparcie rozkładało się na wszystkie mniej więcej równomiernie. Nie wiem, jak można tego pilnować - ponieważ odrzucam teorie spiskowe, muszę uznać, że jakoś można.

Oczywiście mogę zrozumieć rozgoryczenie innych części miasta, których projekty przegrały. Troszkę bólu pewnej części ciała wylało się w komentarzach pod rozmową. Spodobał mi się zwłaszcza jeden, podpisany „ktoś”: „Jeżeli większość projektów jest dla dzielnicy Zatorze to jak mają nie wygrać głosowania? Na co na przykład mam głosować jako mieszkaniec oś. Ogrody? Nie ma nic co mnie interesuje, a szkoda bo można by zrobić jakieś fajne place zabaw albo boiska dla dzieci w rejonie ul. Niepodległości/Ogrody/ Wieniawa. Brakuje nam takich społeczniaków i ludzi zaangażowanych jak na Zatorzu.” Szanowny Ktosiu z Ogrodów - no właśnie. Nie ma nic, co Pana interesuje, a można by to i tamto. Od „można by” place zabaw i boiska nie powstają. Wygląda na to, że trzeba się ciężko nakombinować, nałazić i napilnować. A co najważniejsze, przekonać całkiem sporo ludzi, że jest im to potrzebne.

Oczywiście wciąż są rzeczy, które mnie w budżecie obywatelskim drażnią. Szczególnie brak jakichkolwiek ograniczeń wiekowych dla głosujących. Cóż, tak wymyślił ustawodawca, czyli posłowie. Nie do końca podoba mi się też podział na małe i duże projekty, bo w dalszym ciągu wolałbym, żeby brak boisk, chodników czy ulic spędzał sen z oczu Panu Prezydentowi i radnym (inna rzecz, że jak tak dalej pójdzie, to następny prezydent też może być z Zatorza).

Jednak także nie podzielam opinii, że należałoby wprowadzić jakiś bardziej sprawiedliwy podział budżetu obywatelskiego, żeby więcej dzielnic mogło z niego skorzystać. Trochę pachnie mi to centralnym rozdzielnictwem, gdzie aktywność lokalnych środowisk ma drugorzędne znaczenie. Możecie sobie głosować ile dusza zapragnie, a regulamin przydzieli pieniądze gdzieś, gdzie głosów jest wprawdzie mniej? Niefajnie.

Pozostaje więc życzyć innym dzielnicom takich działaczy, jak ekipa z Zatorza. Zresztą myślę, że ekipa z Zatorza powinna podzielić się swoimi doświadczeniami z innymi - może miasto zorganizuje jakieś warsztaty z wygrywania w innych dzielnicach albo nawet mały tour po kraju, bo taka aktywność to po prostu skarb eksportowy. Może tour potrwa na tyle długo, że nie zdążą na następne rozdanie…