Nasza półrocznica

Bo, jak to ładnie napisała kiedyś Wisława Szymborska, „tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono”. Po pół roku chyba już możemy sobie zacząć oceny wystawiać. Zdaliśmy? Moim skromnym zdaniem zasadniczo tak. Już wiele razy o tym pisałem - tyle dobra, tyle bezinteresowności i tyle solidarności moich Szanownych Rodaków nie widziałem dawno. A może nigdy. Owszem, zdarzały się za mojej pamięci momenty wielkie: rok 1989, może 2005, może 2010. Ale to były momenty, żaden chyba nie trwał dłużej niż tydzień, no niech będzie miesiąc. A tymczasem znam wiele osób, które od pół roku dzień w dzień pomagają, zupełnie bez żadnego wynagrodzenia, a nawet często zauważenia: dają dach nad głową, żywność, pieniądze, swój czas i energię. Kiedyś pisałem, że może przyjdzie taki czas, że przyjdzie moment wdzięczności - że sobie może pojedziemy na Ukrainę, na jakieś wakacje, może do tych, którym pomogliśmy. Bo przecież wrócą. Ukraina wygra i wrócą.

Dziś już takiej pewności nie mam. Bo ta wojna trwa i trwa, i jakoś na horyzoncie żadnego przełomu nie widać. Eksperci różnej maści też już przestali gromko zapowiadać ostateczne ofensywy, załamanie Rosjan i wyzwalanie zagarniętych terenów. Z drugiej strony na szczęście nie spełniły się też scenariusze snute pół roku temu - że Kijów padnie w trzy dni, a w tydzień Ukraina skurczy się do Lwowa i okolic. Wojna utknęła w miejscu, trochę na podobieństwo I wojny światowej. Okopy, ostrzały, wydzieranie sobie małych spłachetków ziemi za cenę setek istnień.

Niedawno bardzo sympatyczny Ukrainiec o imieniu Ilia, zresztą rodem z Symferopola (czyli stolicy zagarniętego osiem lat temu Krymu) robił ze mną wywiad do jakiegoś swojego projektu. Pytań było kilka, ale pamiętam szczególnie dwa. Pierwsze dotyczyło tego, jak wojna w jego ojczyźnie zmieniła nas, Polaków. I odpowiedziałem właśnie tak, jak przed chwilą napisałem - paradoksalnie wydobyła z nas to, co najlepsze. Tę bezinteresowność i solidarność. W miejscach w Lesznie, gdzie udzielano pomocy uchodźcom, spotykałem ludzi, którzy by się nigdy nigdzie nie spotkali, bo są z innych światów. Sympatyków PO i PiS. Noszących baldachim w Boże Ciało i uczestników demonstracji Strajku Kobiet. Trzeba było znaleźć mieszkanie dla kobiet z Doniecka albo buty dla dziecka. Więc nasze polskie wojenki poszły w odstawkę. Może na chwilę - już politycy o to zadbają, żeby nie na dłużej. Ale fajne to było, fakt.

Drugie pytanie wywiadującego było jeszcze ciekawsze: czego spodziewam się od Ukrańców, którzy tu trafili i zostali? Szczerze mówiąc w pierwszej chwili chciałem odpowiedzieć, że spodziewam się, że tu nie zostaną, ale wrócą do siebie. Bo w końcu chyba wszyscy im tego życzymy: żeby wygrali wojnę, odzyskali swoje domy i wrócili do normalności. Ale to chyba tak nie działa - po pierwsze nie wiadomo kiedy wojna się skończy, a jeśli nawet się skończy, to nie wiadomo ile uda się odzyskać. Czy na przykład Ilia będzie mógł wrócić na ukraiński Krym - bardzo bym mu tego życzył, byłem na Krymie z rodziną dwa razy i do dziś są to najbardziej legendarne wakacje w dziejach Adamków. Wreszcie, czy niektórzy będą chcieli wracać tam, gdzie ból, ruiny i groby bliskich. Więc odpowiedziałem, że spodziewam się, że jakoś odnajdą swoje miejsce na ziemi także w Lesznie. Że znajdą tu pracę, dom i może szczęście. Że jakoś zbudują tu normalne życie - tak jak tysiące Polaków zbudowało je na emigracji przez te dziesiątki i setki lat. Wyjeżdżali w XIX wieku, uciekając przed zaborcą, wyjeżdżali po wojnie, uciekając przed komuną. Zaborców nie ma, komuny nie ma, a ilu wróciło? A my będziemy musieli się do tego jakoś przyzwyczaić, że mamy ukraińskich sąsiadów. Tak jak do Polaków musieli się przyzwyczaić Francuzi, Anglicy, Irlandczycy czy Niemcy. Pewnie łatwe to nie było, ale mają za to polską kiełbasę i pączki w Tłusty Czwartek. A my będziemy mieli pielmieni i paskę na Wielkanoc.